0
Gorejący krzew Mojżesza - charakterystyka
Dictamnus albus nazywany także gorejącym krzewem, jest uznawany za słynny, biblijny krzew Mojżesza. Roślina ta zalicza się do rodziny rutowatych. Bardzo często dyptam występuje w Europie oraz w Azji, natomiast w Polsce jest gatunkiem zagrożonym, z tego powodu został on wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi Roślin. Co ważne, roślina ta wydziela silne lotne olejki eteryczne, które podczas letnich upałów mogą spowodować samozapłon. Występuje wówczas krótkotrwały, błękitny płomień. W naszym klimacie zjawisko to raczej nie występuje. Jednak byliny te są częstą przyczyną poparzeń i zmian alergicznych, jeśli nieumiejętnie się z nimi obchodzimy.
Dictamnus jesieniolistny dorasta do 150 cm wysokości. W polskim klimacie osiąga wysokość średnio 70 / 100 cm. Roślina ta charakteryzuje się sztywnymi, wyprostowanymi, pędami oraz ciemnozielonymi liśćmi, które kształtem przypominają nieco liście jesionu. Dyptam wydziela zapach przypominający cytrynę lub cynamon. Jesienią liście przebarwiają się na piękny żółty kolor. Krzew Mojżesza kwitnie zazwyczaj od maja do lipca. Pojawiają się wówczas intensywnie pachnące, pięciopłatkowe białe, fioletowe lub różowe kwiaty z ciemnymi żyłkami. Kwiaty krzewu uwielbiają pszczoły oraz motyle. Kwiaty nie są zbyt duże, jednak zebrane w kwiatostan na szczycie łodygi, prezentują się bardzo okazale. Owoce dyptamu zawierają kuliste nasiona, które wystrzeliwują po pęknięciu torebki. Dzięki temu nasiona mogą wystrzelić na odległość nawet kilku metrów od rośliny matecznej.
Najpopularniejsze odmiany krzewu mojżeszowego
Do najpopularniejszych odmian krzewu mojżeszowego należą:
- Ruber - odmiana o kwiatach purpurowych;
- Purpureus - odmiana o kwiatach purpurowych lub ciemno-różowych o wyraźnym żyłkowaniu ciemnoróżowym;
- Albiflorus - odmiana krzewu o białych kwiatach z żółtym żyłkowaniem;
- D.a. var. Caucasicus - odmiana niska o nieco większych kwiatach;
- Rosa Purple - odmiana o różowawych kwiatach z ciemniejszymi żyłkami;
- Dictamnus fraxinella - odmiana krzewu o kwiatach różowych.
Dyptam jesieniolisty - uprawa
Krzew Mojżesza nie jest rośliną o zbyt dużych wymaganiach glebowych. Roślina ta zadowoli się glebą gliniastą, piaszczystą i o lekko zasadowym odczynie. Gleba ta musi być jednak umiarkowanie wilgotna i przepuszczalna. Uprawa Dictamnus albus uda się praktycznie w każdym ogrodzie, o ile nie jest on bardzo podmokły. Należy mu zapewnić lekki półcień lub stanowisko słoneczne. Dyptam może rosnąc nawet przez kilka lat w jednym miejscu bez przesadzania. Jednak miejsce to powinno być osłonięte od silnego wiatru i ciepłe.
Rozmnażanie i sadzenie krzewu mojżeszowego
Najszybszym i najprostszym sposobem na rozmnażanie krzewu mojżeszowego jest wysiew nasion. Nasiona należy wysiać w lutym lub marcu, do skrzynki pod osłoną i przechowywać ją w temperaturze około 18 °C. Po około 30 dniach nasiona zaczynają kiełkować. Następnym krokiem jest przepikowanie ich do małych doniczek o średnicy najlepiej 10 cm, ustawienie ich w zacienionym miejscu i delikatne podlewanie. Nasiona krzewu mojżeszowego można także wysiewać w lecie, zaraz po zbiorze, wówczas siewki pojawiają się samoistnie następnej wiosny. We wrześniu sadzonki przesadza się na docelowe stanowiska. Najlepiej aby było to stanowisko zasobne w wapń, suche oraz głęboko uprawione. Sadzenie krzewu wymaga około 60 x 50 cm rozstawu, ponieważ bylina ta będzie rosła w danym miejscu przez kilka lat. Po około trzech latach od siewu, dyptam jesieniolistny powinien zakwitnąć po raz pierwszy.
Krzew mojżeszowy bardzo ciężko znosi przesadzanie oraz dzielenie systemu korzeniowego i często kończy się to niepowodzeniem. Dlatego też, najlepiej rozmnażać roślinę z nasion. Jeżeli pojawi się konieczność podziału to rozmnażanie najlepiej przeprowadzić wiosną. System korzeniowy rośliny jest rozbudowany ale płytki, dlatego też przesadzanie wymaga wykopania krzewu mojżeszowego z dużą bryłą ziemi, aby nie uszkodzić jego korzeni. Dużo łatwiejszym sposobem jest pozwolenie roślinie na samowysiew, wtedy to młode sadzonki pojawią się w okolicy rośliny matecznej w odległości kilku metrów.
Pielęgnacja krzewu mojżeszowego w ogrodzie
Dyptam jesieniolistny jest to roślina ogrodowa, która rozrasta się powoli, jednak może rosnąć na jednym stanowisku przez wiele lat. Preferuje on gleby suche, natomiast podczas suszy wymaga podlewania, zwłaszcza gdy kwitnienie. Brak wilgoci powoduje, że kwitnienie jest mniej obfite i kwiaty są mniejsze. Podlewanie krzewu mojżeszowego wydłuża czas kwitnienia oraz co ważne, zwiększa liczebność kwiatów. Pielęgnacja tej interesującej rośliny jest prosta, ponieważ szkodniki i choroby jej praktycznie nie atakują. Dyptam posadzony na żyznej glebie praktycznie nie wymaga zasilania, natomiast posadzony na uboższym podłożu wymaga dwukrotnego w sezonie wegetacyjnym zasilenia. Do nawożenia odpowiedni będzie kompost lub biohumus.
Dictamnus jesionolistny jest gatunkiem mrozoodpornym, jednak czasem mogą mu zaszkodzić anomalie pogodowe i wiosenne przymrozki, ponieważ wcześnie rozpoczyna wegetację. Na zimę, szczególnie młode sadzonki warto okryć ściółką.
Jak uniknąć poparzenia gorejącym krzewem Mojżesza?
Warto wiedzieć, że dictamnus albus może powodować silne alergie i poparzenia, dlatego też podczas gorących dni, kiedy kwitnie, lepiej go nie dotykać i się do niego nie zbliżać. Olejki eteryczne, które wydziela krzew mojżeszowy mają właściwości fotouczulające i mogą wywoływać poparzenia nawet bez dotykania rośliny.
Krzew Mojżesza jest wyjątkowo niebezpiecznym zagrożeniem dla małych dzieci i osób starszych. Dlatego też należy go zabezpieczyć przed dziećmi i posadzić najlepiej w dużej odległości od miejsc przeznaczonych do wypoczynku. Dodatkowo wszelkie pielęgnacyjne prace przy roślinie wymagają ubrania ochronnego oraz rękawic.
Krzew mojżeszowy zastosowanie w domu i w ogrodzie
W naszej strefie klimatycznej dyptam rosnący naturalnie na łąkach jest rzadko spotykany. Ta długowieczna bylina, idealnie sprawdza się na rabatach w ogrodach i parkach. Krzew Mojżesza może rosnąc jako soliter, ale doskonale komponuje się także z innymi bylinami. Zwarte kępy są przyciągającym uwagę akcentem w każdym typie ogrodu.
Kwiaty dictamnus albus doskonale nadają się na suche bukiety. Warto jednak wiedzieć, że roślina ta nie tylko ładnie dekoruje ogród, ale i jest cennym surowcem zielarskim. Jako surowiec zielarski wykorzystuje się korzenie i stosuje się je w dermatologii, w problemach układu trawienia, moczopędnie oraz na wzmocnienie organizmu. Zawartość w roślinie związków czynnych biologicznie takich jak: olejki eteryczne, kumaryny czy alkaloidy sprawia, że ma ona właściwości lecznicze.
